ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی آب در دریاچه‌ی سد سلمان فارسی، استان فارس

زمان پور, مهرداد; ابراهیمی, محمدحسین; احمدی, نرگس‌خاتون; جوکار, لادن; مخیر, زهره

doi:10.22092/wmej.2019.123527.1154

ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی آب در دریاچه‌ی سد سلمان فارسی، استان فارس

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار هیدروبیولوژی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش، و ترویج کشاورزی،‌ شیراز، ایران

² کارشناس ارشد شیلات، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش، و ترویج کشاورزی شیراز، ایران

³ کارشناس ارشد شیمی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش، و ترویج کشاورزی شیراز، ایران

⁴ مربی پژوهشی بازنشسته، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش، و ترویج کشاورزی شیراز، ایران

⁵ استادیار، موسسه‌ی تحقیقات علوم شیلاتی کشور، تهران، ایران

10.22092/wmej.2019.123527.1154

چکیده

برای مدیریت‌کردن درست دریاچه‌ها آگاهی از عوامل فیزیکی و شیمیایی در بخش‌های گوناگون دریاچه و در زمان‌های مختلف سال ضروری است. هدف از این پژوهش بررسی این عامل‌ها در دریاچه‌ی سد سلمان فارسی، شهرستان قیر، استان فارس است. نمونه‌برداری‌های فصلی در 1396 در 27 نقطه انجام شد. تغییرات فصلی عامل‌ها با تحلیل پراش مقایسه شد. میانگین سالانه‌ی دمای آب °C6/22، اکسیژن محلول 8/2 میلی‌گرم درلیتر، دی‌اکسیدکربن 0/9 میلی‌گرم درلیتر، پی‌اچ 7/8، شفافیت 352سانتی‌متر، هدایت الکتریکی µS/cm 874، کل جامدهای‌محلول 570 میلی‌گرم درلیتر، سختی کل 630 میلی‌گرم درلیتر، یون نیتریت 0/02 میلی‌گرم درلیتر، نیترات 0/8 میلی‌گرم درلیتر، آمونیوم 0/04 میلی‌گرم درلیتر، فسفات 0/4 میلی‌گرم درلیتر، اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی (بی‌اودی) 3/8 میلی‌گرم درلیتر، و اکسیژن‌خواهی شیمیایی 19/3 میلی‌گرم درلیتر بود. مقایسه‌ی یافته‌ها با شاخص‌های آب آشامیدنی نشان داد که آب این دریاچه از نظر پی‌اچ، هدایت الکتریکی، کل جامد‌های محلول، آمونیاک، نیتریت، و نیترات در اندازه‌ی مناسب، اما سختی کل آن اندکی از اندازه‌ی مجاز بیش‌تر بود. در مقایسه با شاخص‌های کیفیت آب برای آب‌زی‌پروری دما، پی‌اچ، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، کل جامد‌های محلول، دی‌اکسیدکربن، نیتریت، نیترات، و بی‌اودی در همه‌ی بخش‌های دریاچه در اندازه‌ی مناسب بود؛ سی‌او‌دی در بخش‌های دریاچه‌یی و گذرنده مناسب بود، اما در بخش رودخانه‌یی اندکی بیش‌تر از اندازه‌ی مناسب بود. آمونیاک در بخش‌ دریاچه‌یی مناسب بود، اما در بخش‌های رودخانه‌یی و گذرنده اندکی بیش‌تر از اندازه‌ی مناسب بود. شفافیت، سختی‌کل و فسفات از اندازه‌ی شاخص‌ بسیار بیش‌تر بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Chemical and Physical Properties of Water in Salman-Farsi Reservoir, Fars Province

نویسندگان [English]

Mehrdad Zamanpoore ¹
Mohammadhosein Ebrahimi ²
Nargeskhatoon Ahmadi ³
Ladan Jowkar ⁴
Zohreh Mokhayer ⁵

¹ Assistant Professor of hydrobiology, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Shiraz, Iran

² Masters in Fisheries, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Shiraz, Iran

³ Masters in Chemistry, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Shiraz, Iran

⁴ Research assistant, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Shiraz, Iran

⁵ Assistant Professor, Iranian Fisheries Sciences Institute, Tehran, Iran

چکیده [English]

It is essential for the proper management of lakes to know physical and chemical factors in their different parts and in different times of the year. This project aims to investigate basic limnology of physical and chemical factors in Salman-Farsi Reservoir, Ghir County, the Province of Fars. Seasonal samplings were carried out in 2007 in 27 stations. Analysis of variance was used to compare seasonal variations of the studied factors. The annual means of the studied items were as following: water temperature (22.6° C), dissolved oxygen (8.2 ppm), carbon dioxide (0.9 ppm), pH (7.8), transparency (352 cm), electrical conductivity (874 µS/cm), total dissolved solids (570 ppm), total hardness (630 ppm), nitrite ion (0.02 ppm), nitrate ion (0.8 ppm), ammonia (0.04 ppm), phosphate ion (0.4 ppm), biochemical oxygen demand (3.8 ppm), and chemical oxygen demand (19.3 ppm). Comparison of the results with the drinking water standards showed that the lake water is suitable regarding pH, electrical conductivity, total dissolved solids, ammonia, nitrite, and nitrate concentrations, but its total hardness was slightly higher than the permitted values. Temperature, pH, dissolved oxygen, electrical conductivity, total dissolved solids, carbon dioxide, nitrite, nitrate, concentrations as well as biochemical oxygen demand showed acceptable levels all over the lake as compared with water quality standards for warm-water aquaculture. Chemical oxygen demand measures were at proper levels in the lacustrine and transitional sections, but slightly higher than this level in the riverine areas. Ammonia levels were appropriate in the lacustrine but moderately higher in the riverine and transitional sections. Transparency, total hardness, and phosphate ion concentration were much higher than the standard levels of warm-water aquaculture.

کلیدواژه‌ها [English]

Hydrobiogy
lake
Salman-Farsi Reservoir
water quality

مراجع

Alizadeh-Osalu Zh, Mohsenpoor-Azari E, Nekuiifard E, Seidgar M, Yahiazadeh M, Shiri S, Alizadeh-Kolshani M. 2015. Barrasie maghtaiie ravande taghiirate keifie abe dariacheie poshte sadde Aras. Ecobiolozhie Talab. 6(23): 5–14.

Assar S, Rajabzadeh-Ghatromi A, Mohammadi-Ruzbehani M. 2014. Brrasie keifiate abe sadde Dez dar vorudi, makhzan, va khoruji ta sadde tanzimi ba estefade az shakhes haie BCWQI va NSFWQI. Ecobiolozhie Talab. 6(20): 79–92.

Ehrampush MH, Mehrjerdi AZ, Ghaneian MT, Mehrizi EA, Saghi MH. 2015. Qualitative assessment of Bojnurd main water supply by using water quality indices in 2013: Case study of Shirin Dareh reservoir dam. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences. 7(3):475–484.

Ghorbani M. 2006. Barrasie ravande taghiirate keifie abe makhzane sadde Marun va shenasaiie avamele moassere ehtemali dar afzaieshe utrificasione makhzan. Sherkate Sahamie Abe Mantagheiie Khuzestan. 198 p.

Institute of Standards and Industrial Research of Iran. 2010. Specifications for drinking water. 5th Edition. ISIRI NUMBER. 1053. Tehran, Iran.

Javid AH, Mirbagheri SA, Karimian A. 2014. Assessing Dez Dam reservoir water quality by application of WQI and TSI indices. Iranian Journal Health & Environment. 7(2): 133–142.

Jorgenson SE, Loeffler H, Rast W, Straskraba M. 2005. Lake and reservoir management. Elsevier. 514 p.

Khalaji M., Ebrahimi E., Hashemenejad H., Motaghe E., Asadola S. 2016. Water quality assessment of the Zayandehroud Lake using WQI index. Iranian Scientific Fisheries Journal. 25(5): 51–64.

Narollahzadeh-Saravi H, Parafkandeh F, Fazli H, Mirzaei R, Hosseinpour H, Afraei MA, Nasrollahtabar A, Makhlough A, Vahedi N. 2017. Study on physico-chemical characteristics of Azad dam reservoir (Sanandaj) in order to fisheries activities. Iranian Scientific Fisheries Journal. 25(5): 143–158.

Mohammadzadeh S, Ebrahimpoor H. 2011. Investigation of hydrogeochemistry, factors that controlling the water chemistry in Zarivar Lake. Seventh Iranian Conference of Engineering Geology and the Environment. Shahrood University of Technology. September. p. 1–10.

Parham H, Jafarzadeh N, Dehghan S, KianErsi F. 2007. Barrasie taghiirate ghelzate azot va fosfor va barkhi parametr haye fiziki va shimiaii dar daryacheye poshte sadde Karkhe va taiine bilane an. Majalleye Olume Daneshgahe Shahid Chamran. 17(B):117–125.

Samarghandi MR, Weysi K, Aboee Mehrizi E, Kaseb P, Danai E. 2013. Evaluation of Water Quality in Hamadan Akbatan Reservoir by NSFWQI Index. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences. 5(1): 63–69.

Stockner JG, Langston AR, Wilson GA. 2001. The Limnology of Williston Reservoir. Peace/Williston Fish and Wildlife Compensation Program, Report No. 242. 51pp. plus appendices.

Tajrishi M, Abrishamchi A, Isazadeh S, Ahmadi M. 2005. Vaziate abe makhzane sadde Latian va arziabie gozine ha baraie behbude keifiate an. Majmue maghalate pazhuheshie daneshkadeie mohandesie omran, Sanati Sharif University. 11 p.

Williams AE, Moss B, Eaton J. 2002. Fish induced macrophyte loss in shallow lakes: top–down and bottom–up processes in mesocosm Experiments. Freshwater Biology. 47: 2216–2232.