1بخش تحقیقاتی حفاظت خاک و آبخیزداری- سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی
2گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
3گروه مهندسی آب، دانشگاه اراک، اراک، ایران
چکیده
اقدامات آبخیزداری شامل ایجاد، بهبود و حفاظت پوشش گیاهی با هدف کاهش رواناب سطحی در سطح حوزههای آبخیز صورت میگیرد. پیشنهاد اقدامات آبخیزداری در مقیاس حوزه آبخیز نیازمند توازن بین مسائل مالی و هیدرولوژیک از طریق استفاده از روشهای بهینهسازی است. در این پژوهش یک سامانه پشتیبان تصمیمگیری (SWAT-GA) با هدف بهینهسازی محل اجرای اقدامات مدیریتی آبخیزداری شامل بهبود پوشش گیاهی مراتع بهمنظور کاهش حداقل 10، 15، 20 و 25 درصد رواناب سطحی، ایجاد شده است. این سامانه تصمیمگیری بهصورت همزمان بهدنبال حداقل نمودن هزینه اجرای اقدامات پیشنهادی در حوزه آبخیز میباشد. این سامانه برای شبیهسازی رواناب و اثر اقدامات آبخیزداری در سطح حوزه آبخیز از مدل هیدرولوژیک SWAT استفاده مینماید، همچنین در این سامانه الگوریتم ژنتیک بهعنوان یک روش بهینهسازی استفاده شده است. این سامانه در حوزه آبخیز طالقان با مساحت حدود 940 کیلومتر مربع واقع در رشته کوه البرز مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد که برای کاهش حداقل 10، 15، 20 و 25 درصد رواناب سطحی میباید در 22، 35، 48 و 62 درصد از حوزه آبخیز طالقان عملیات بیولوژیک آبخیزداری انجام داد. همچنین حداکثر کاهش و افزایش رواناب پس از اجرای اقدامات پیشنهادی بهترتیب در فصل بهار و تابستان روی داده است. مدیران با استفاده از این ابزار پشتیبان تصمیمگیری قادرند بر اساس مقادیر هدف هیدرولوژیک گزینه بهینه اقدامات مدیریتی را انتخاب نمایند.
ابتدای صفحه