بررسی هیدروگراف سیل با استفاده از مدل شبیه‌سازی بارش-رواناب در حوزه آبخیز ایوان

مرادنژادی, مریم; کریمی, کامران; نخعی‎نژادفرد, سارا; خسروی, حسن; جورغلامی, مقداد

doi:10.22092/wmej.2014.106247

بررسی هیدروگراف سیل با استفاده از مدل شبیه‌سازی بارش-رواناب در حوزه آبخیز ایوان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان‏

³ دانشجوی دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

⁴ استادیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

⁵ دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

10.22092/wmej.2014.106247

چکیده

در این تحقیق که در حوزه آبخیز ایوان در استان ایلام انجام شد، هیدروگراف سیلاب با استفاده از مدل HEC HMS در نرم‌افزا‌‌‌های HECGEO HMS و 9.3 Arc Map، شبیه سازی و بررسی شد. در این تحقیق سعی شده است با روندیابی هیدروگراف زیرحوضه‌‌‌ها تا خروجی کل حوضه میزان مشارکت آن‌‌‌ها در ایجاد سیل خروجی حوزه تعیین و زیر حوضه‌‌‌ها از نظر سیل‌خیزی اولویت‌بندی شود. برای این منظور از داده‌‌‌های سیلاب و دبی و بارش روزانه و ساعتی ایستگاه‌‌‌های باران سنجی منطقه مورد مطالعه در دوره آماری 20 ساله (1390-1370) استفاده شد. سپس کل حوضه به 4 واحدکوچک‌تر (E1، E2، E3، E4) برای تجزیه و تحلیل بهتر تقسیم بندی شد و نقشه‌‌‌های توپوگرافی، پوشش گیاهی، گروه‌‌‌های هیدرولوژیکی خاک در محیط Arc Map تهیه شد. در مرحله بعد، از تلفیق نقشه کاربری اراضی و گروه‌‌‌های هیدرولوژیکی خاک نقشه CN حوضه به دست آمد. نتایج نشان‌دهندۀ این است که مشارکت زیر حوضه‌‌‌ها در رواناب ایجاد شده با مساحت‌ آن‌‌‌ها رابطه مستقیم ندارد. شماره منحنی متوسط وزنی برای زیر حوزه‌‌‌های مورد مطالعه نزدیک به 80 به دست آمد که نشان می‌دهد در هر رویداد بارندگی حجم زیادی از آن در سطح زمین جاری می‌شود. افزایش ارتفاع رواناب نشان دهنده تغییر بیشتر خاک، هدر رفتن آب قابل دسترس گیا‌‌هان و خطر ایجاد سیل در منطقه است. با توجه به کاربری موجود در منطقه که جنگل است، این نتیجه گیری خطر تغییر کاربری از جنگل به مرتع و در نتیجه افزایش سیلاب را در پی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing Flood Hydrograph by Using Simulated Runoff-Rainfall (Case Study: Evan Watershed)

نویسندگان [English]

M. Moradnejadee ¹
K. Karimi ²
S. Nakhaee Nejadfar ³
H. Khosravi ⁴
M. Joorgholami ⁵

¹ PhD Student, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Iran‎

² PhD Student, Faculty of Range land and Watershed Management, Gorgan University of Agricultural ‎Sciences and Natural Resources, Iran‎

³ PhD Student, Faculty of Natural Resources, Hormozgan University, Iran‎

⁴ Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Iran

⁵ Associate Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

This research was performed in the watersheds of Evan in Ilam province. Flood hydrograph was simulated by using HEC HMS model in HECGEO HMS and ARC MAP9.3 software. To this purpose، data of flood, discharge, daily and hourly rainfall were used in the 30 years period (1981-2011). Then all watersheds was divided to 4 smaller unit (E1, E2, E3, E4) and the maps were prepared like topography, vegetation, hydrologic soil groups in ARC MAP environment. The next step land use and hydrological soil group maps were combined and the result was CN map. As a result, E2 has the most runoff, On the other hand, the participation rate of sub areas in runoff aren’t direct relationship with area. Average cure number is 80 for sub area of study and this is significant cure number that showed that every rain, lots of its volume is flowing in the ground. Increasing height of runoff displayed that more changes in soil, waste of Plant available water in this area. This result is following changing land use from forest to grassland.

کلیدواژه‌ها [English]